Učestvuju
Vojislav Bubiša Simić, muzičar, dirigent, kompozitor, pionir jazz muzike u Srbiji
Mihajlo Kelbli i Ljiljana Petrović, prijatelji i saradnici Josipa Lorbeka
Vitomir Simurdić, muzički kritičar i publicista
ALEKSANDAR BAHUN TRIO
Aleksandar Bahun, klavir • Branko Marković, kontrabas • Dušan Ivanišević, bubnjevi
Josip Lorbek Pepi 1933-2010
Drago Lorbek, kapelnik vojne muzike oženio je Meri Polemis, rođenu Engleskinju i upravnicu Doma za ratnu siročad u Vranju 1932. godine. Godinu dana kasnije Lorbek dobija prekomandu u Vršac na mesto nastavnika Vojne muzičke škole. U Vršcu se 14. septembra rađa njihov sin jedinac Josip – Pepi. Već 1936. godine Drago je opet kapelnik, ali ovog puta u Hrvatskom Karlovcu, tada velikom garnizonu Jugoslovenske vojske.
Josip živi okružen pažnjom i ljubavlju svojih roditelja ali i bake Margaret, stroge Engleskinje sa kojom razgovara samo na engleskom. Mama i baka govore na grčkom kada nešto žele da sakriju ili da ih njihov sin odnosno unuk Josip ne razume.
U Karlovcu polazi u osnovnu školu, počinje da svira klavir a želja mu je da svira trubu ili klarinet jer često prisustvuje probama i koncertima vojne bleh muzike. Rat se bliži, uskoro sa njim nestaju mnogi muzičari koje je Josip poznavao i koji su ga voleli. Jednog dana i tata odlazi, a mama i baka se sele u Zagreb kod prijatelja. Posle nekog vremena, kao strankinje uz dosta problema i peripetija uspevaju da se isele iz Nezavisne Države Hrvatske u Sloveniju (Maribor) gde ih je sačekao tata Drago. Drago je iznajmio stan u Mariboru i zaposlio se. Kasnije su saznali da je bio prinuđen da kao pripadnik Jugoslovenske vojske izbegne nemačko zarobljeništvo sakrivajući se po slovenačkim selima kod prijatelja i rodbine, čekajući trenutak da se situacija primiri. Pepi nastavlja osnovnu i muzičku školu (klavir) u Mariboru ali sada na nemačkom jeziku. Relativno teško ali mirno žive skoro do kraja 1942. godine kada otac Drago odlazi u partizane i sa svojim prijateljem i kumom Bojanom Adamičom osniva prvi duvački vojni orkestar i hor pri Glavnom štabu. Kasnije su bili pridodati većim jedinicama kako bi širili kulturni program u oslobođenim delovima Slovenije.
Po završetku rata, Drago se demobiliše u činu potpukovnika, i počinje da radi u srednjoj muzičkoj školi u Mariboru. Sada je u prilici da se malo više posveti odrastanju i učenju svoga sina Josipa, kao i njegovom muzičkom obrazovanju.
Uskoro počinju prve nesuglasice u porodici Lorbek koje kulminiraju razvodom 1948. godine i Meri se sa majkom i sinom Pepijem doseljava u Novi Sad kod svoje sestre Ajrin (Irina) Marinković u Katoličku portu. Pepi se upisuje u Prvu mešovitu gimnaziju („Zmaj Jovinu“) i u srednju muzičku školu, gde mu se ispunjava želja da uči trubu. Meri se zapošljava u Institutu za ratarstvo i povrtarstvo, daje časove engleskog jezika mnogim poznatim Novosađanima i ljudima iz političkog života tog vremena. Baka Margaret umire 1953. godine i sahranjena je na Uspenskom groblju. Po svojoj želji na grobu se nalazio samo kameni krst karakterističan za grobove srpskih vojnika iz Prvog svetskog rata, sa kojima su preko Soluna stigle u Srbiju (Kraljevinu Jugoslaviju).
Pepi završava muzičku školu i počinje da svira u raznim sastavima. Upisuje medicinu na ljubljanskom fakultetu, nakon toga veterinu u Zagrebu, da bi završio na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu na Odseku za engleski i nemački jezik. Po povratku na studije u Novi Sad, sve je češće u svetu muzike. Svira u privatnoj plesnoj školi, korepetitor je u srednjoj baletskoj školi. Daje časove mačevanja (još jedna njegova velika ljubav) glumcima u glumačkoj školi u Novom Sadu (Boris Dvornik, Ciga Milenković…). Kako je u Mariboru pohađao mačevanje, došao je u Novi Sad kao izuzetan mačevalac. Osim mačevanja počinje da se bavi plivanjem i vaterpolom koje je u začetku u Novom Sadu gde se narednih nekoliko godina bavi veoma uspešno i tim sportovima.
Ipak, najpoznatiji je među kolegama i muzičarima što na najbrži i najlakši način skida nove i aktuelne pesma sa radio Luksemburga. Posebno interesovanje pokazuje za Jazz muziku. Jedno vreme svira trubu u sastavu Angela Vlatkovića, ali se veoma brzo ustaljuje kao pijanista u kvintetu Bogdana Dimitrijevića-Džimija, svog velikog prijatelja, tenor saksofoniste. U orkestru sviraju još Mihajlo-Miša Kelbli, klarinet; Triva Petrović, bunjevi i Julije Stefanidis, kontrabas. Sve češće sviraju za potrebe Radio Novog Sada, da bi se to u toku 1958. godine potvrdilo i prvim ugovorima o stalnom angažovanju. Stalni su sastav na svim igrankama u gradu, u Zanatskom domu na Telepu, mnogim mestima gde se skupljala novosadska omladina. Poznate su bile nedeljne čajanke u Zmaj Jovinoj gimnaziji i večernje igranke u Studentskom klubu u sadašnjoj Galeriji Rajka Mamuzića.
31. maja 1958. godine Pepi se ženi sa Eminom Čamo, umetnicom i likovnim pedagogom iz O. Š. „Vasa Stajić“. Pepijev kum bio je Stevan Radosavljević, prvi dirigent Plesnog orkestra Radio Novog Sada, a Eminin Jovan Soldatović, njen bivši profesor i poznati novosadski i jugoslovenski vajar. Veselje je bilo organizovano u stanu Emininih roditelja a od gostiju osim rodbine većina je bila iz sveta muzike i slikarstva. Oko ponoći, sa gostima mladenci su svratili do Studentskog kluba, gde su uz ovacije prisutnih odigrali počasni valcer.
Svadbeno putovanje čekalo ih je do Emininog raspusta u školi, kada su krenuli vozom u Italiju preko Venecije, Rima i Napulja a do Kaprija brodom. U povratku su sišli u Poreču i uživali u tek otvorenoj „Plavoj laguni“. Tu su proveli dve nedelje gde su se upoznali sa čarima ronjenja, koje su mnogo godina kasnije preneli i svojoj deci.
Pepi je postao član nove porodice, gde su ga majka Barbara i Emin otac Sulejman primili kao svoje dete. Kada je prestao da svira u Studentskom klubu, Pepi je klavir doneo u kuću, gde je počeo da radi aranžmane za tada popularne pesme ali i svoju muziku. U to vreme mnoge popularne kompozicije iz sveta rađene su i kod nas u prepevima i u aranžmanima karakterističnim za naše podneblje, a u produkciji Radio Novog Sada.
U leto 1959. godine sa Eminom odlaze u posetu familiju u Austriji, Nemačkoj i Francuskoj. Kupuju svoju prvu opremu za ronjenje i podvodni ribolov, jer već u avgustu odlaze u Biograd na moru, gde je Pepi sa svojim orkestrom imao ugovoren angažman u hotelu. Svako veče, posle svirke odlaze čamcem na Kornate gde provode dan u suncu, ronjenju i podvodnom ribolovu. Tada su Kornati bili nešto najlepše na celom Jadranu a ribe je bilo u izobilju.
Pepi je veoma često osim rada u radiju imao i putovanja po Vojvodini ali i širom bivše Jugoslavije sa grupom glumaca i pevača koji su organizovali priredbe po raznim gradovima, veoma popularne za to vreme. Bilo je to vrlo često i naporno, ali je time stekao veliki ugled i prijateljstva na koja je godinama bio veoma ponosan.
Na Prvom Jazz festivalu na Bledu Pepi je nastupao sa svojim triom (Ladislav Rebrek–Mračni, kontrabas i Triva Petrović, bubnjevi). Sa svojom kompozicijom „Pozdrav Makedoniji“ u 9/8 ritmu, prvi put se desilo da je jedan narodni ritam i motiv u muzici iskorišćen u strogo Jazz koncepciji kompozicije. Za tu kompoziciju dobio je izvanredne kritike, kao podsticaj svom daljem radu i razvoju njegovog vizije jazz-a.
1962. godine odlazi u vojsku u Dugo Selo kraj Zagreba gde je proveo svih šesnaest meseci. Emina je dolazila svakog meseca u posetu i tada bi vreme provodili u Zagrebu u društvu poznatih zagrebačkih umetnika i muzičara. Novu godinu 1961. dočekali su u hotelu Esplanada u društvu Kvarteta 4M, i Tria Boška Petrovića, najpoznatijeg jugoslovenskog vibrafoniste. U to vreme bavio se mišlju da radi na fuziji klasične muzike i Jazz-a, pa je već 1962. godine na trećem Bledskom Festivalu nastupao sa u neobičnom sastavu Bora Višnjički, gitara, Ladislav Rebrek, kontabas i Pepi, klavir. Kompozicija „Sećanja“ u tri stava, bila je inspirisana Šopenovom Polonezom As dur. Doživeli su ovacije publike ali i loše kritike tadašnjih muzičkih kritičara uz primedbu da je „Jazz originalna muzika koja crpi ideje iz originalnih izvora i ima svoj nezavisni i razvojni put“. U to vreme čista avangarda, čak dosta pre nekih svetskih umetnika kao što su Dajv Brubek ili Mišel Lagranž. Na istom festivalu nastupao je i kao pijanista tada novoformiranog Zabavnog orkestra Radio Novog Sada.
Te godine Radio Novi Sad posetio je čuveni američki muzički urednik Vilis Konover (Willis Conover), urednik „Glasa Amerike i producent Newport Jazz Festivala, čije je kultne emisije slušao ceo svet. Tada je uz velike pohvale izabrao 12 kompozicija Josipa Lorbeka Pepija, od tria do orkestarskih dela za Big Band, uz predlog da bi verovatno bilo dobro da svoju karijeru nastavi u Americi. Njegove kompozicije su dugi niz godina izvođene na Radiju „Voice of America“ u emisijama o Jazz-u pomenutog autora.
U to vreme, Pepi piše izuzetno uspešan aranžman za popularnu pevačicu Radmilu Karaklajić i to prepev pesme „Anđelina Zuma Zuma“ koji je izvodila sa Kvintetom Bogdana Dimitrijevića. To je bio prvi singl u bivšoj Jugoslaviji koji se prodao za par nedelja u neverovatnih 100.000 primeraka.
Pepijev radni dan počinjao je u 9 časova probom ili snimanjem u radiju, pa do nekih 13 časova. Posle podne obavezno je komponovao, radio aranžmane za veliki jazz orkestar, aranžirao za druge orkestre širom bivše Jugoslavije. Dva do tri puta nedeljno imao je i zakazane nastupe sa svojim triom ili u kvintetu Bogdana Dimitrijevića.
Leto 1962. godine proveo je u Italiji sa Eminom u Veneciji i Padovi, da bi po povratku u zemlju otišao u Mali Lošinj gde je sa Aleksandrom Koraćem i tada zvezdom u usponu Ljiljanom Petrović nastupao ceo mesec.
U periodu od 1963. do 1965. rodili su se sinovi Staša i Sead. Rođenje dece malo je poremetilo radnu atmosferu ali su tu bili majka i deda da uskoče kada je bilo potrebno. U stvari ništa se nije značajno promenilo u Pepijevom i Emininom životu. Deca su preko godine sa njima išla na mnoga putovanja i turneje, sve dok nisu pošla u školu. leta su uvek bila rezervisana za porodična putovanja u neku od evropskih zemalja: Italiju, Grčku, Austriju, Nemačku i Francusku.
Godine 1967. Pepi je bio na veoma dugoj turneji u Rusiji. Po povratku u zemlji predložio je Emini da se porodica preseli u Moskvu, što je ona odlučno odbila uz reči: „Odbili smo dvogodišnji aranžman u Zapadnoj Nemačkoj, nećemo ni sada da se selimo SSSR, ostajemo u našoj zemlji“. Iz tog vremena potiče veliko prijateljstvo sa jadnim od najčuvenijih svetskih gudačkih kvarteta „Borodin kvartetom“, koji je nekoliko puta gostovao u Jugoslaviji i svaki put dolazio u Novi Sad u goste Pepiju i Emini. Iste godine kupuju svoj stan na Limanu II, verovatno jedini koji je kupljen te godine, dok su drugi kuće i stanove dobijali od društva. Pepi baš nije bio po volji tadašnje vlasti jer je podjednako drugovao sa ljudima i sa Zapada i sa Istoka.
U svojoj karijeri uradio je preko hiljadu kompozicija i aranžmana. Od toga oko sto autorskih kompozicija za veliki Jazz orkestar, nekoliko stotina aranžmana za isti, desetak kompozicija za Jazz trio i kvintet, veliki broj kompozicija za radio drame, jedno vreme izuzetno popularne, pa revolucionarne pesme, horske pesme, pozorišnu muziku, dečji mjuzikl „Gusarske priče“, koji je imao tokom devedesetih godina prošlog veka preko pet stotina izvođenja, poemu „Slavuji plamenog venca“ u izvođenju Bisere Veletanlić, Dragana Tomovića i hora SNP, kao i nekoliko uspešnih popularnih pesama, od kojih mu je najpoznatija „Velike besede“, za koju je dobio Bronzanu kitaru u Sloveniji 1978. a 1979. prvu nagradu na Festivalu u Portoriku, gde je po prvi put imao i svog stranog menadžera. Za kompoziciju „Festivalska balada“, nešto ranije, dobija prvu nagradu na Festivalu u Helsinkiju.
Osim na prvom i trećem Jazz festivalu Josip Lorbek Pepi je učestvovao na preko 50 raznih Jazz festivala, širom Jugoslavije: Beograd, Novi Sad, Radenci, Valjevo… Pa Istočna Nemačka, Zapadna Nemačka, Mađarska, Rusija… Posle smrti prvog dirigenta Stevana Radosavljevića, Pepi postaje dirigent Plesnog orkestra RTV Novi Sad. Delio je to mesto sa izuzetnim muzičarem i trubačem iz Budimpešte Rudolfom Tomšićem, prijateljem, koji je na nekim od Pepijevih kompozicija: „Festivalska balada“ i „Kontem 73“, ostvario antologijska sola. Tokom osamdesetih godina komponuje i snima sa novosadskim Big Bendom takođe antologijske numere: In memoriam, Zoranova igra, Neoplanta Blues, Ujvideki Bop, Panonia Exspress… Kompozicije koje su obeležile jedno vreme i zvuk legendarnog Plesnog orkestra Radio Televizije Novi Sad.
1990. godine Pepi slavi u „Studiu M“ 40. godina umetničkog rada, gosti su mu bili: jazz pevačica Lina Konkvist iz Njujorka, Lazar Tošić, bubnjar beogradskog Big Benda, Miša Blam, legendarni kontrabasist iz Beograda i jazz pevačica Dragana Kecojević, Pepijeva učenica i prva u nizu mladih pevačica sa kojima je radio celu desetu deceniju dvadesetog veka (Julija Boroš, Jana Kubička…). Nekoliko godina kasnije, 1993, Pepi po sili zakona odlazi u penziju a ubrzo sa njim nestaje i Plesni orkestar RTV Novi Sad. Da li je orkestar rasformiran ili političkom uredbom ukinut, to je bilo manje važno, ali je prestala da postoji institucija koja je u umetničkom svetu bila daleko značajnija i poznatija širom planete nego mnoge institucije koje i danas postoje i žive u Novom Sadu. Teška srca, lično povređen takvim dešavanjem, Pepi se opredelio da i dalje živi i radi u svetu Jazz-a, pa je sa Josipom Kovačem-Kikijem osnovao „All Stars band“ kvintet, povremeno sekstet u kome su nastupali mnogi novosadski muzičari. Prvi sastav je bio: Mira Čavić, pevačica, Josip Kovač Kiki, tenor saksofon i flauta, Josip Bodor, bas gitara, Slobodan Živković, bubnjevi, Fedor Marjanski, gitara i Josip Lorbek Pepi, klavir. Nastupali su u mnogim klubovima Novog Sada, koji je u tom trenutku bio centar klupske svirke i Jazz-a u Srbiji, kao i na nekim Jazz festivalima, sve do tragične smrti Josipa Kovača Kikija 2002. godine. Posle toga, Pepi se polako povlači iz sveta muzike i posvećuje svojim unucima Lazaru i Ognjenu. Poslednji nastup na Jazz festivalu u Novom Sadu imao je 2008. godine, gde ja kao specijalni gost u Orkestru Aleksandra Dujina nastupio sa nekoliko svojih kompozicija. Tada je Vitomir Simurdić, član Saveta Festivala, ali i dugogodišnji muzički urednik Radio Novog Sada, izrekao javnu zahvalnicu Pepiju za blizu šezdeset godina umetničkog rada i ogromnu muzičku i Jazz zaostavštinu koju je ostavio za sobom. Većina Josipovih kompozicija i snimaka sa velikim orkestrom nalazi se u arhivi Radio Televizije Novi Sad, i predstavlja ogromno kulturno blago Novog Sada i Srbije.
Umro je 24. jula 2010. godine, oko ponoći, posle teške bolesti okružen suprugom i svojim sinovima.
ALEKSANDAR BAHUN TRIO
